SAMEN VOOR BUURTGROEN
HEBBEN JULLIE EEN SOCIAAL ECOLOGISCH ONTWERP NODIG?
Sociaal
Sociaal ontwerp: samen aan de tekentafel. Met zoveel mogelijk stakeholders. De mensen die het graag willen, de mensen die het nodig hebben, de mensen die de middelen hebben, mensen met expertise en mensen met beslissingskracht.
Samen zien we het hele plaatje. Ik zet dat om in een advies.
Ecologisch
Ecologisch ontwerp: niet tegen de natuur in, maar met de natuur mee. Wat kan op deze plek? Wat groeit er al? Hoe ziet de omgeving eruit? Wat vertelt de bodem, het zonlicht of de schaduw, de aanwezigheid van dieren of juist de afwezigheid ervan? Wat is al eerder geprobeerd? Al deze dingen bepalen wat we kunnen willen.
Verbonden
Wie zich verbindt met de natuurlijke omgeving is nooit alleen. Soms is dat hard ploeteren in de modder en de regen, een andere keer gefascineerd kijken wat er allemaal leeft en beweegt in een bloemenwei. Het hoort er allemaal bij. We creëren de beste tuinen niet door de baas te spelen, maar door attent te zijn.
Wat is ecoregie?
Buurttuinen of collectieve groene projecten: ik zag ze van 15 m2 tot enkele hectares. In de stad of aan de rand van een dorp. Op voormalig boerenland en op een eiland. Met vijf vrijwilligers tot wel honderdtwintig. Met professionele leiding en zonder. Nieuwsgierig als ik ben onderzocht ik wat zulk buurtgroen tot een succes maakt - en wat de valkuilen zijn. Welke visie erachter zit en wat de beste manier is om een goede tuin te creëren. Het was fantastisch. Iedereen ontving me met open armen. Iedereen was trots. Niemand raakte uitgepraat. En overal was het uniek. Maar ook hoorde ik zorgen, vooral over het aantal vrijwilligers en de betrokkenheid van de buurt. Initiatiefnemers die moe waren. Conflicten die soms niet opgelost werden. Droogte of juist nattigheid. Plagen en tegenvallende oogst. Mijn eigen ervaring als vrijwilliger was niet anders. Maar laat ik nu juist jarenlange ervaring hebben met het opzetten en uitvoeren van actieonderzoek, waarin mensen met verschillende perspectieven samen aan oplossingen werken! Het was me al snel duidelijk dat zo'n benadering een buurttuin verder zou kunnen brengen. Het liefst al direct bij het gezamenlijk ontwerp ervan. Ik verdiepte me in ecologisch tuinontwerpen en voilá! Hier is ecoregie: jullie hulp bij het sociaal-ecologisch ontwerpen van collectief groen.
Hoe ontwerp ik? Nou... ik help jullie aan alles te denken...
Plant, dier, mens
Ecoregie ontwerpt vanuit bewondering voor alle vormen van leven.
Sociaal, zorg, educatie
Ecoregie ontwerpt participatief, op een speelse manier, samen met de mensen die de gezamenlijke tuin gaan gebruiken.
Bodem, licht, water
Ecoregie ontwerpt vanuit het besef dat niets op en voor zichzelf leeft.
Wet, geld, onderzoek
Ecoregie zoekt ruimte in wat vastgelegd is in systemen en zoekt naar steeds nieuwe kennis en wijsheid.
Context, materiaal, ruimte
Ecoregie ontwerpt niet alleen vormen en objecten, maar juist ook ruimte.
Buurt, bewoners, betrokkenheid
Ecoregie haalt inspiratie uit diversiteit en verschillen
Klimaat
Nee, het valt niet mee. En het loopt niet los. Als sociaal wetenschapper maak ik me druk over de risico's en ongelijkheden die allang zijn ontstaan door klimaatverandering. Ik ben ervan overtuigd dat we alleen verder komen door ons opnieuw te verbinden met de natuur.
Over mij
Ik ben Christa Nieuwboer.
Als ik een element moest kiezen: vuur (maar geen bosbrand).
Als ik een bloem moest kiezen: de bloem van een capucijner.
Als ik een dier moest kiezen: een duizendpoot.
En zo zou ik nog wel even door kunnen gaan. Alles zou kloppen.
Wat ik ook bedenk, de natuur heeft het al uitgevonden.
Na een succesvolle (onderzoeks-)carrière van achttien jaar in het HBO vroeg ik me af: wat nu? Waar wil ik nog waarde aan toevoegen? Als vrijwilliger heb ik de kracht van een buurttuin al kunnen ervaren. Ik wist dat daar méér in zat..
Ik heb eigenlijk altijd mijn belangstelling en mijn verontwaardiging gevolgd: daar waar ik vond dat er écht iets moest gebeuren ging ik me er tegenaan bemoeien. Complexiteit ga ik niet uit de weg. En ja, ik kan pedagogiek, sociaal, klimaat, onderzoek èn ontwerp combineren. Maar dan ook echt iets doen, samen. En niet tegen de natuur in, maar met de natuur mee. Zo ontwikkelde ik het idee van sociaal-ecologisch ontwerpen.
Mijn liefde voor ontwerpen ontstond al heel lang geleden en ik ben de waarde van co-design opnieuw gaan waarderen tijdens de laatste jaren van mijn werk op hogescholen. Samen bedenken we iets beters dan we ieder apart kunnen. Onderzoek naar de ecologische context hoort er ook bij. Ik vind het leuk om veel verschillende ideeën en mogelijkheden vervolgens in een professioneel ontwerp uit te werken.
Ik neem graag mijn brede onderzoekskennis en -kunde mee. Als lector heb ik de laatste jaren een groot team mogen begeleiden, subsidies kunnen verwerven en prachtige participatieve projecten kunnen uitvoeren in de pedagogiek en het sociaal domein. Dat is enorm leerzaam geweest. Ik heb inmiddels ervaren dat die brede blik en het kunnen faciliteren van groepsprocessen van pas komen in collectieve projecten in het groen. Try me!
Co-design
Co-design is een vorm van cocreatie . Ik ga nadrukkelijk op zoek naar de perspectieven van diverse mensen die betrokken zijn bij het groen. Ik zet leuke, creatieve methodes in om iedereen te laten meewerken en meetekenen. Uiteindelijk vertaal ik dat dan in een professioneel ontwerp.
Ander werk
Ecoregie is niet het enige dat ik doe. Ik blijf projecten uitvoeren en programma's leiden op het gebied van jeugd en opvoeding, sociaal werk en sociale technologie. Mijn andere werk kun je vinden via de website van Apparent Onderzoek.